هر آنچه که باید درباره انواع مادربرد کامپیوتر باید بدانید

مادربرد چیست؟

مادربرد یا مین برد یکی از مهمترین قطعات کامپیوتر است که سایر اجزای سخت افزاری نظیر پردازنده، حافظه، کارت گرافیک و هارد دیسک روی این برد ها، نصب می شوند. وظیفه اصلی مادربرد، اتصال قطعات با یکدیگر و با منابع تغذیه و خروجی متصل کرده و اطلاعات را بین آنها جابجا کند. مادربرد همچنین شامل تراشه ها، سوکت ها، اسلات ها، درگاه ها و بایوس است که نقش مهمی در عملکرد و سازگاری سیستم دارند.

مادربردها به صورت استاندارد در ابعاد و شکل های مختلف تولید می شوند که باید با نوع کیس و قطعات سخت افزاری منطبق باشند. سه نوع رایج مادربرد عبارتند از:

– ATX: این نوع مادربرد بزرگترین ابعاد را دارد و معمولا برای کامپیوترهای رومیزی و گیمینگ استفاده می شود. این مادربردها دارای بیشترین تعداد سوکت، اسلات و درگاه هستند و قابلیت اضافه کردن قطعات توسعه افزودنی را دارند.

– Micro ATX: این نوع مادربرد کوچکتر از ATX است و برای کامپیوترهای کوچکتر و کم جا مناسب است. این مادربردها دارای تعداد کمتری سوکت، اسلات و درگاه هستند و قابلیت توسعه پذیری کمتری دارند.

– Mini ITX: این نوع مادربرد کوچکترین ابعاد را دارد و برای کامپیوترهای فوق العاده کوچک و پرتابل طراحی شده است. این مادربردها دارای تعداد بسیار کمی سوکت، اسلات و درگاه هستند و قابلیت توسعه پذیری نزدیک به صفر دارند.

انتخاب نوع مادربرد بستگی به نیاز، بودجه و فضای مورد نظر دارد. همچنین باید در نظر داشت که مادربردهای مختلف با پردازنده ها، حافظه ها، کارت گرافیک ها و سایر قطعات سخت افزاری سازگار باشند. بنابراین قبل از خرید یک مادربرد باید به جزئیات فنی آن توجه کنید.

وظیفه مادربرد چیست؟

مادربرد یکی از مهمترین قطعات کامپیوتر بوده که مسئولیت اتصال و هماهنگی بین سایر اجزای سخت افزاری مانند پردازنده، حافظه، کارت گرافیک، هارد دیسک و دیگر قطعات جانبی، بر عهده این قطعه است. مادربرد نقش یک پل را بین این قطعات بازی کرده و اطلاعات را در بین آنها جابه جا می کند. علاوه بر این، مادربرد انرژی الکتریکی لازم را به هر قطعه تامین و تنظیمات و پارامترهای سیستم را با استفاده از بایوس (BIOS) مدیریت می کند.

مادربردها در انواع و ابعاد مختلف ساخته می شوند و بسته به نوع و نحوه استفاده از کامپیوتر، ممکن است دارای قابلیت ها و ویژگی های متفاوت باشند. برخی از عوامل تاثیرگذار بر انتخاب مادربرد شامل سایز و فرم فاکتور (Form Factor)، نوع سوکت پردازنده (CPU Socket)، تعداد و نوع شکاف های حافظه (Memory Slots)، تعداد و نوع شکاف های توسعه (Expansion Slots)، تعداد و نوع درگاه های خروجی و ورودی (I/O Ports)، نوع چیپست (Chipset)، کیفیت ساخت و قابلیت اطمینان عملکرد مادربرد بوده اما به همین موارد محدود نمی شوند.

انتخاب یک مادربرد ایسوس مناسب برای کامپیوتر خود، گام اول در ساخت یک سیستم قوی و کارآمد است. باید به نقطه تعادل بین نیازهای خود، بودجه خود و آینده خود توجه کنید. چرا که مادربرد تأثیر زیادی بر عملکرد، قابل ارتقاء بودن و پایداری سیستم شما دارد.

عملکرد مادربرد چگونه است؟

سوال بسیاری از کاربران این است که مادربرد چگونه کار می‌کند؟

مادربرد یا برد اصلی یک کامپیوتر، قطعه‌ای الکترونیکی است که بر روی آن سایر قطعات سخت‌افزاری مانند پردازنده، حافظه، کارت گرافیک و هارد دیسک نصب می‌شوند. مادربرد دو وظیفه اصلی دارد: اول اینکه انرژی الکتریکی را به این قطعات تامین می‌کند و دوم اینکه با استفاده از باس‌ها و پل‌های مختلف، ارتباط بین آن‌ها را فراهم می‌کند تا بتوانند با هم و با سایر دستگاه‌های خارجی مانند صفحه کلید، موس، مانیتور و پرینتر اطلاعات را جابجا کنند. 

مادربرد در واقع یک برد مدار چاپی است که روی آن تعداد زیادی از تراشه‌ها، سوکت‌ها، درگاه‌ها و قطعات الکترونیکی دیگر قرار دارند. هر یک از این قسمت‌ها نقش خاصی در عملکرد مادربرد و کامپیوتر دارند. برخی از مهم‌ترین قسمت‌های مادربرد عبارتند از:

– سوکت پردازنده: جایی است که پردازنده یا CPU روی آن قرار می‌گیرد و با استفاده از پین‌های فلزی به باس پردازنده یا FSB متصل می‌شود. سوکت پردازنده باید با نوع و ساختار پردازنده سازگار باشد.

– حافظه: جایی است که ماژول‌های حافظه یا RAM روی آن نصب می‌شوند و با استفاده از پین‌های فلزی به باس حافظه یا Memory Bus متصل می‌شوند. حافظه نقش مهمی در سرعت و عملکرد کامپیوتر دارد.

– تراشه شمالی: تراشه‌ای است که بین پردازنده و حافظه قرار دارد و به آن North Bridge گفته می‌شود. این تراشه کنترل کننده حافظه، کارت گرافیک، AGP و PCI Express است و با سرعت بالایی با پردازنده اطلاعات را تبادل می‌کند.

– تراشه جنوبی: تراشه‌ای است که بین تراشه شمالی و سایر قطعات قابل اضافه شده به کامپیوتر قرار دارد و به آن South Bridge گفته می شود.

اجزای انواع مادربرد

مادربرد یا برد اصلی کامپیوتر، قطعه‌ای است که تمامی سایر قطعات سخت‌افزاری را به یکدیگر متصل می‌کند و ارتباط بین آن‌ها را برقرار می‌سازد. مادربرد دارای اجزای مختلفی است که هر یک نقش خاصی در عملکرد کامپیوتر دارند. در این متن، به معرفی اجزای اصلی مادربرد و کارکردهای آن‌ها می‌پردازیم.

– سوکت پردازنده (CPU Socket): این قسمت بر روی مادربرد، جایگاه پردازنده را تعیین می‌کند و نوع و مدل پردازنده‌ای که قابل نصب بر روی مادربرد است را مشخص می‌سازد. سوکت پردازنده دارای تعداد زیادی پین است که با پین‌های پردازنده همخوانی دارند و اطلاعات را به آن منتقل می‌کنند.

– اسلات حافظه (RAM Slot): این قسمت بر روی مادربرد، جایگاه حافظه‌های RAM را تعیین می‌کند و تعداد، نوع و حجم حافظه‌ای که قابل نصب بر روی مادربرد است را مشخص می‌سازد. اسلات حافظه دارای تعداد زیادی شکاف است که با شکاف‌های حافظه همخوانی دارند و اطلاعات را به آن منتقل می‌کنند.

– چیپست (Chipset): این قسمت بر روی مادربرد، نقش یک هماهنگ‌کننده بین پردازنده و سایر قطعات سخت‌افزاری را دارد و تعیین می‌کند که چه نوع قطعات و تکنولوژی‌هایی با پردازنده سازگار هستند. چیپست به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: چیپست شمالی (North Bridge) و چیپست جنوبی (South Bridge). چیپست شمالی با قطعات با سرعت بالا مانند پردازنده، حافظه و کارت گرافیک ارتباط دارد و چیپست جنوبی با قطعات با سرعت پایین‌تر مانند درایو هارد، درایو نوری، درگاه‌های USB و صوت ارتباط دارد.

– شکاف گسترش (Expansion Slot): این قسمت بر روی مادربرد، وظیفه پذیرش و برقراری ارتباط بین قطعات قابل گسترش ( مانند پردازنده گرافیکی، کارت های شبکه، کارت تاندربولت و … ) را دارند. برخی از این مسیرها مستقیما به پردازنده متصل بوده و سایر درگاه های توسعه، به چیپست مادربرد متصل است.

– هدرهای مادربرد (Headers): این هدرها، برای اتصالاتی مانند درگاه های لبه جلوی کیس، جک خروجی صدا و ورودی میکروفون، دکمه پاور و ریست، ال ای دی هارد و وضعیت روشن بودن سیستم، اتصال تاندربولت و TPM و … است.

انواع مادربرد

مادربردها از نظر اندازه، شکل، تعداد سوکت‌ها، تراشه‌ها و قابلیت‌های مختلف دسته‌بندی می‌شوند. برخی از انواع رایج مادربردها عبارتند از:

– مادربردهای مدل ATX یا Standard ATX: این نوع مادربرد یک استاندارد صنعتی است که در بسیاری از کامپیوترهای رومیزی به کار می‌رود. ابعاد آن حدود 12 × 9.6 اینچ است و دارای 7 اسلات توسعه، 4 اسلات حافظه و 24 پین برای تامین برق است.

– مادربرد مدل Micro-ATX: این نوع مادربرد یک نسخه کوچک‌تر و کم‌هزینه‌تر از ATX است که در کامپیوترهای کوچک‌تر و سبک‌تر به کار می‌رود. ابعاد آن حدود 9.6 × 9.6 اینچ است و دارای 4 اسلات توسعه، 4 اسلات حافظه و 24 پین برای تامین برق است.

– مادربرد مدل Mini-ITX: این نوع مادربرد یک نسخه همچنان کوچک‌تر از Micro ATX است که در کامپیوترهای فوق العاده کوچک و قابل حمل به کار می‌رود. ابعاد آن حدود 6.7 × 6.7 اینچ است و دارای 1 اسلات توسعه، 2 اسلات حافظه و 20 پین برای تامین برق است.

– مادربرد مدل E-ATX یا Extended ATX: این نوع مادربرد یک نسخه بزرگ‌تر و پیشرفته‌تر از ATX است که در کامپیوترهای قدرتمند و حرفه‌ای به کار می‌رود. ابعاد آن حدود 12 × 13 اینچ است و دارای 8 اسلات توسعه، 8 اسلات حافظه و 24 پین برای تامین برق است.

– BTX: این نوع مادربرد یک استاندارد جدید است که برای بهبود خنک‌سازی و عملکرد پردازنده طراحی شده است. شکل آن شبیه ATX است ولی چینش قطعات آن متفاوت بوده که دلیل آن، همان بهینه سازی جریان هوای کیس است.

انواع مادربرد؛ تعداد اسلات

یکی از عوامل مهم در انتخاب مادربرد، تعداد اسلات‌های آن است. اسلات‌ها جایگاه‌هایی هستند که قطعات جانبی مثل رم، کارت گرافیک، کارت صدا و غیره را به مادربرد متصل می‌کنند. برخی از اسلات‌های رایج در مادربردها عبارتند از:

– اسلات رم: این اسلات‌ها برای نصب حافظه‌ی دسترسی تصادفی (RAM) به کار می‌روند. رم یک نوع حافظه است که داده‌های مورد نیاز پردازنده را ذخیره و بازیابی می‌کند. تعداد و نوع اسلات رم بستگی به نوع و سایز مادربرد دارد. برای مثال، یک مادربرد Mini-ITX معمولا دو اسلات رم دارد، در حالی که یک مادربرد ATX ممکن است چهار یا هشت اسلات رم داشته باشد. همچنین، نوع رم باید با نوع اسلات سازگار باشد. برای مثال، یک رم DDR4 فقط در یک اسلات DDR4 قابل نصب است.

– اسلات PCI: این اسلات‌ها برای نصب قطعات توسعه‌دهنده (Expansion Card) به کار می‌روند. قطعات توسعه‌دهنده قطعات جانبی بوده که قابلیت‌های جدید یا بهبود یافته را به سیستم اضافه می‌کنند. برخی از قطعات توسعه‌دهنده عبارتند از: کارت گرافیک، کارت صدا، کارت شبکه، کارت حافظه و غیره. تعداد و نوع اسلات PCI بستگی به نوع و سایز مادربرد دارد. برای مثال، یک مادربرد Mini-ITX معمولا یک اسلات PCI دارد، در حالی که یک مادربرد ATX ممکن است چندین اسلات PCI با سایز‌های مختلف داشته باشد. همچنین، نوع قطعه توسعه‌دهنده باید با نوع و سرعت اسلات PCI سازگار باشد.

لپ تاپ ایسوس